Παρουσίαση “Ευρωπαϊκή Μουσική: Αναγέννηση”, Πέμπτη 20/03/2025

Παρουσίαση της Ευρωπαϊκής Μουσικής της Αναγέννησης και των παραγόντων που καθόρισαν τη διαμόρφωση και την εξέλιξή της, στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών προγραμμάτων 65+ του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης.

Η περίοδος της Αναγέννησης (15ος–16ος αι.) χαρακτηρίζεται από την προσπάθεια αναβίωσης του πνεύματος του αρχαίου κόσμου και από την μετατόπιση της θεοκρατικής θεώρησης του κόσμου σε μια πιο ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Εντούτοις, για τη μουσική ο χαρακτήρας της αναβίωσης αυτής είναι περισσότερο συμβολικός παρά αναδημιουργικός. Οι μουσικοί της Αναγέννησης ναι μεν προσπάθησαν να μιμηθούν, έστω έμμεσα, τα αρχαία πρότυπα αναζητώντας τρόπους για την κατανοητή μετάδοση του λόγου και επομένως τη διέγερση των παθών του ακροατή. Ωστόσο, δεν κατάφεραν να προβούν σε ουσιαστικές αλλαγές στο ύφος της μουσικής, όπου κυριαρχεί η σύνθετη πολυεπίπεδη υφή της λόγιας πολυφωνικής μουσικής που χαρακτηρίζει τόσο τις εκκλησιαστικές συνθέσεις (όπως οι λειτουργίες και τα μοτέτα) όσο και τις κοσμικές συνθέσεις (όπως τα chanson της γαλλοφλαμανδικής σχολής). Με το πέρασμα στον 16ο αιώνα, στην ιταλική χερσόνησο και συγκεκριμένα στην αυλή της Isabella d’Este (της μεγαλύτερης προστάτιδος των τεχνών) θα ανθίσει η frottola, ένα είδος κοσμικού τραγουδιού που έχει κατά βάση ομοφωνικό χαρακτήρα, με την ψηλότερη φωνή κυρίαρχη και τις υπόλοιπες συνοδευτικές, το οποίο μπορεί να λειτουργήσει και ως σόλο τραγούδι με ενόργανη συνοδεία. Η frottola θα ανοίξει το δρόμο για το αναγεννησιακό μαδριγάλι που, μαζί με άλλες πιο λαϊκές μορφές όπως η villanella, η canzonetta και το balletto, μεταξύ άλλων, θα κυριαρχήσουν και θα διαδοθούν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αυτά, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της οργανικής μουσικής και την εμφάνιση της μουσικής τυπογραφίας που άλλαξε άρδην τον τρόπο μετάδοσης του μουσικού υλικού και τον τρόπο της σύνθεσης και, κυρίως, με την προσπάθεια συσχετισμού κειμένου και μουσικής με ρητορικούς όρους, θα οδηγήσουν ίσως στη σημαντικότερη τομή της δυτικής μουσικής και θα ανοίξουν το δρόμο για την περίοδο του Μπαρόκ.

Παρουσίαση και μουσικά παραδείγματα:
Έλενα Κρασάκη (τραγούδι)
Θεόδωρος Κίτσος (αναγεννησιακό λαούτο)
ANAGENNHSH 18-3 FOR PRINT_compressed